İngilizce’deki “s” Ekinin Kullanımı

Bu yazımızda önce düzenli ve düzensiz isimlerden ve nasıl çoğul yapıldıklarından, daha sonra da sahipli bildiren “s” ekinin kullanımından bahsedeceğiz.

 

ÇOĞUL EKİ OLAN “S”

İlk önce düzenli isimler ile başlayalım. Düzenli isimler demek “s” eki alarak çoğul yapılabilen isimler demektir. Bu isimler hangi ses ile bittiklerine göre “-s, -es, -ies” eklerini alarak çoğul yapılırlar.

 

Birçok tekil isim “-s” eki alarak çoğul olur.

SINGULAR                                                                      PLURAL

Car                                                                                       Cars

House                                                                                 Houses

Dog                                                                                     Dogs

River                                                                                   Rivers

 

"-es"

“s, z, x, sh, ch” ile biten kelimeler -es eki alarak çoğul olurlar.

SINGULAR                                                PLURAL

Bus                                                                                     Buses

Dish                                                                                    Dishes

Peach                                                                                 Peaches

Box                                                                                     Boxes

 

Her zaman istisnalar olduğunu belirtmem gerekir. Tomato, potato kelimeleri, birkaç kelimeyle daha beraber -es alarak çoğul yapılırlar.

Tomatoes

Potatoes

Heroes

Echoes

Torpedoes

 

"-ies"

Ünsüz “y” ile biten kelimeler çoğul yapılırken sonlarındaki “y” harfi “i” ye dönüştürülür ve -ies ekini alarak çoğul olmuş olurlar. (Türkçe’deki ünsüz yumuşaması gibi)

SINGULAR                                                PLURAL

Penny                                                                                Pennies

Spy                                                                                      Spies

Baby                                                                                   Babies

City                                                                                     Cities

 

Bu sadece çoğul eki olan “s” kullanırken geçerli değildir. Geniş zaman yapısını kullanırken “he/she/it” için fiilin yalın haline getirilen “s”te de bu kuralı uygularız. Bunun sebebi bu fiillerin isim hallerinin de aynı olmasıdır. Aşağıdaki kelimeler fiilken de isimken de aynıdır. Yani bu her şeyden çok bir ses meselesidir.

SINGULAR NOUN - VERB/INF                       PLURAL NOUN - PRESENT FORM OF THE VERB

Cry (Haykırış / Ağla)                                                        Cries (Haykırışlar / Ağlar)

Fly  (Sinek / Uç)                                                                   Flies (Sinekler / Uçar)

Try (Çaba / Dene)                                                              Tries (Çabalar/ Dener)

 

Bu durum başka durumlar ile karıştırılmamalıdır. Sadece isim ve fiil halleri aynı olan kelimeler için geçerli olabilir.    

 

Son harfinden önceki harfi “f” olan kelimelerde ise “f”, “v” harfine dönüştürülür ve sonuna -s eklenir.

SINGULAR                                                PLURAL

Knife                                                                                   Knives

Wife                                                                                    Wives

Life                                                                                       Lives

 

Son harfi “f” olanlarda ise “f” harfi “v” harfine dönüştürülür ve sonuna -es eklenir.

SINGULAR                                                PLURAL

Loaf                                                                                    Loaves

Leaf                                                                                    Leaves

Elf                                                                                        Elves

 

Ünsüz “s” ile biten ve son harfinden önceki harfi “i” olan kelimelerde “i” harfi “e” harfine dönüştürülür. Yani kısacası sonuna “-es” eklemeyiz ama son iki harfini “-es”e dönüştürürüz.

SINGULAR                                                PLURAL

Diagnosis                                                                          Diagnoses

Analysis                                                                             Analyses

Thesis                                                                                 Theses

Crisis                                                                                   Crises

 

Şimdi de gelelim düzensiz isimlere.

Düzensiz isim demek -s eki alarak çoğul olmayan, çoğul hali tamamen farklı bir kelime olan isimler demektir. Düzenli ve düzensiz fiillerdeki mantık da zaten düzenli olduğunda basitçe -ed alarak geçmiş zaman olabilmesiydi. Burada da basitçe -s alanlar düzenli isim olarak adlandırılıyor. Olmayanların çoğul halinin ise listelerden ezberlenmesi ya da zamanla kazanılması gerekiyor.  

SINGULAR                                                PLURAL

Man                                                                                    Men

Woman                                                                             Women

Child                                                                                  Children

Tooth                                                                                 Teeth

Foot                                                                                    Feet

Person                                                                               People

Mouse                                                                               Mice

Goose                                                                                Geese

Ox                                                                                       Oxen

 

Bir de çoğul halleri ile tekil halleri aynı olan düzensiz kelimeler var.

SINGULAR                                                PLURAL

Sheep                                                                                 Sheep

Fish                                                                                     Fish

Deer                                                                                   Deer

 

İYELİK EKİ OLAN “S”

Sahiplik bildiren “s” kelimelere eklendiğinde o kelimeyle bir diğeri arasındaki sahiplik ilişkisini göstermemizi sağlar. İsmin sonuna kesme işaretiyle birlikte getirilir. İyelik bildiren “s”i getireceğimiz isim “s” ile bitiyorsa yine aynı şekilde kesme işareti ile ayırıp da koyabiliriz, sadece kesme işareti de koyabiliriz. Bu size kalmış. Sonu “s” ile biten kelimelere iyelik bildiren “s” getirildiğinde sonunda sert bir “z” sesi varmış gibi okunur.

 

Atakan’s computer is very slow.

Turkey’s population reaches 83 million.

 

Sonu “s” ile bitenlerde:

(Çoğul eki almış olan “boys” kelimesine gelen “s” iyelik eki)

Boys’ room is very dirty.

Çocukların odası çok kirli.

 

Tekil hali ile çoğul hali aynı olan düzensiz isimlere “s” iyelik eki gelirse,

Men’s fashion.

Children’s school uniforms.

 

Sonuç olarak,

Çoğul eki olan “s” kelimenin sonundaki harfe göre ya da son iki harfine göre değişebilir. Ses ile alakalı bir olaydır. “S” e benzeyen harfler olan “s, z, x, sh, ch” ile biten kelimeler -es eki alarak çoğul olurlar. Ünsüz “y” ile biten kelimeler çoğul yapılırken sonlarındaki “y” harfi “i” ye dönüştürülür ve -ies ekini alarak çoğul olmuş olurlar. Son harfinden önceki harfi “f” olan kelimelerde ise “f”, “v” harfine dönüştürülür ve sonuna -s eklenir. Son harfi “f” olanlarda ise “f” harfi “v” harfine dönüştürülür ve sonuna -es eklenir. Ünsüz “s” ile biten ve son harfinden önceki harfi “i” olan kelimelerde “i” harfi “e” harfine dönüştürülür. Yani kısacası sonuna “-es” eklemeyiz ama son iki harfini “-es”e dönüştürürüz. Düzensiz isimlerde tekil ve çoğul halleri aynı olan isimler de vardır, çoğul halleri tekil hallerinden tamamen başka bir kelime olan isimler de. Bu kelimelerin çoğul halinin listelerden ezberlenmesi ya da zamanla kazanılması gerekiyor.

İyelik eki olan “s” isme bir kesme işareti aracılığıyla getirilir. Çoğul eki olan “s” ile biten kelimeleri çoğul yapmak istersek sonlarına sadece bir kesme işareti de koyabiliriz normal kesme işareti ile ayırıp “s”te getirebiliriz (‘s).

 

Note:

Bizim dilimizin ses sisteminden tamamen farklı bir ses sistemine sahip olan bir dil ile cebelleşirken bize en çok yardımı dokunabilecek şey bol bol dinlemek olabilir. (Ya da "Phonetics" çalışabilirsiniz.) Mümkün olduğunca dile maruz kalmaya çalışın. (Bu sesleri bol bol dinleyin demek) Bunu yabancı diziler, filmler izleyerek ya da şarkı dinleyerek yapabilirsiniz. Duyduğunuzu dikkatli dinleyin, taklit de edin. Şarkıları siz de söyleyebilirsiniz mesela, aksan kazanmanıza da yardımı olacaktır.